4A, 4B ve 4C Sigortalı Nedir? Farkları Nelerdir?

SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu) kurulduktan sonra SSK, Emekli Sandığı ve Bağ-K ur tek bir çatı altına toplandı. Ardından bu sigorta ve emeklilik sistemleri 4A, 4B ve 4C olarak yeniden adlandırıldı. Dolayısıyla “4A nedir, 4B kimleri kapsar, 4C emeklilik şartları nelerdir?” gibi soru işaretleri oluştu. Oluşan soru işaretlerine dair detaylı cevapları bu yazımızda bulabilirsiniz. 

4A Sigorta Nedir ve Kimleri Kapsar?

4A sigorta, özel sektörde ücretli (maaşlı) çalışan kişilerin dahil olduğu sigortalılık grubudur. Bu sigorta türünde primler, çalışan kişi adına işveren tarafından ödenir. 4A kapsamına giren meslek sayısı oldukça fazladır. Öyle ki hemen her mesleği bu gruba dahil edebiliriz. Çünkü sektör fark etmeksizin herhangi bir özel iş yerinde çalışan herkes 4A’lı sigortalı olur. Ayrıca 4A, eskiden SSK olarak bilinen sigortanın yeni adıdır. 

4B Sigorta Nedir ve Kimleri Kapsar?

4B sigorta; bir iş yerine bağlı olmadan çalışan, kendi işini yapan ve serbest meslek sahibi olan kişilerin dahil olduğu sigortalılık grubudur. Bir işletme veya şirkette maaşlı çalışmayan, bunun yerine kendi iş yerini işleten kişiler 4B grubundadır. Bu grubun kapsadığı kişiler için en yaygın örnek esnaftır. Bununla birlikte bir iş yerine bağlı olmadan çalışan sanatkar, mühendis, avukat gibi serbest meslek sahipleri de 4B şartlarına tabidir. SGK çatısına girmeden önce 4B sigorta, Bağ-Kur adıyla biliniyordu. 

4C Sigorta Nedir ve Kimleri Kapsar?

4C sigorta, devlet memurlarını kapsayan sigortalılık grubudur. Kamu dairelerine bağlı olarak görev yapan bütün devlet memurları 4C kapsamında sigortalı olur. Ayrıca bir yıldan az süreli çalışanlar ile mevsimlik çalışanlar da 4C şartlarına göre sigortalı olurlar. 4C sigortasının eski adı ise Emekli Sandığı’dır. 

4A, 4B ve 4C Sigorta Arasındaki Farklar Nelerdir?

4A, 4B ve 4C sigortaları arasındaki temel fark, bu sigortaların kapsadığı kişilerdir. Sigortalı çalışanlar 4A, kendi işini yapanlar 4B, devlet memurları ise 4C kapsamında sigortalı olurlar. Bunun yanında primleri ödeyenler de her grup için farklıdır. 4A kapsamında sigortalı olan kişinin primleri, işveren tarafından kişinin brüt maaşından kesilerek ödenir. 4B kapsamındakiler, kendi primlerini kendileri öderler. 4C sigortasında ise primler, ilgili devlet kurumu tarafından memur adına ödenir. 

4A Sigortalılar Hangi Haklardan Yararlanır?

4A sigortalıların yararlanabileceği başlıca haklar şu şekildedir:

• Devlet hastanelerinde/sağlık ocaklarında ücretsiz sağlık hizmetleri

• İndirimli ilaç temini

• İş göremezlik durumunda malullük maaşı

• Belirlenen prim ödeme süresinin tamamlanması halinde emeklilik maaşı

• Kişinin ölümü durumunda aile bireylerine ödenecek olan ölüm aylığı

• İşsizlik durumunda gerekli şartların sağlanması şartıyla verilecek olan işsizlik maaşı

4B Sigortalılar Hangi Haklardan Yararlanır?

4B kapsamında sigortalı olanların sahip olduğu haklar da 4A ile neredeyse aynıdır. Sağlık hizmetlerinden faydalanma, prim doldurarak emekli olma, ölüm ve malullük maaşı gibi haklar 4B sigortasında da mevcuttur. Bu hakları kullanmak için gerekli şartlar ise değişiklik gösterebilir. 

4C Sigortalılar Hangi Haklardan Yararlanır?

4C sigortalıların temel hakları da diğer gruptakilerle aynıdır. Bu sigorta uygulamaları, kişilerin sağlık hizmetlerinden kolayca faydalanabilmelerini ve gelecekte emekli olabilmelerini kapsar. Söz konusu haklar da bu kapsamda düzenlenmiş olup tüm sigorta gruplarına verilmiştir. Dolayısıyla 4C sigortalıların da sağlık hizmetlerinden ücretsiz yararlanma ve emekli maaşı alma gibi çeşitli hakları mevcuttur. 

4A, 4B ve 4C Sigortalarının Emeklilik Şartları Nelerdir?

4A, 4B ve 4C sigortalıların emeklilik şartları benzerlik gösterir; fakat aralarında bazı küçük farklar mevcuttur. Şimdi, her bir sigorta grubu için gerekli emeklilik koşullarına kısaca göz atalım. 

4A Emeklilik Şartları

4A sigorta grubunda emeklilik şartları değişkendir. Örneğin 4A emeklilik prim gün sayısı şartı, kişinin ilk sigortalılık tarihinden mevcut yaşına kadar birçok farklı etkene göre değişir. Bu kapsamda 4A sigortalılar 3.600, 5.400, 7.200 ve 9.000 gün gibi farklı çalışma süreleri sonucunda emekli olurlar. Ayrıca emekli olunan gün sayısı, alınacak emekli maaşını da doğrudan etkiler. 

4B Emeklilik Şartları

4B emeklilik prim gün sayısı şartı da kişinin sigorta başlangıç tarihine ve yaşına göre değişir. Kadınlar için 20, erkekler için ise 25 yıllık bir prim ödeme süresinin tamamlanması gerekir. Ayrıca emeklilik yaşları da yine sigorta başlangıç tarihine ve cinsiyete bağlı olarak 60 ila 65 arasında değişiklik gösterir. 

4C Emeklilik Şartları

4C emeklilik prim gün sayısı şartı da yine 20 - 25 yıllık sürelere denk gelir. Bu kapsamda da kişinin sigorta giriş tarihi dikkate alınır. Sigorta başlangıcı 2008 öncesi olanlar, gereken prim süresini doldurduktan sonra emekli olabilirken sonrasında olanlar ise gün sayısını doldurduktan sonra yaş şartını doldurmayı da beklemek durumundadırlar. 

E-Devlet Üzerinden 4A, 4B ve 4C Sigorta Sorgulaması Nasıl Yapılır?

E-devlet üzerinden sigorta sorgulaması yapmak için Sosyal Güvenlik Kurumu’na ait hizmet sayfaları kullanılabilir. Bu hizmet sayfaları arasında yer alan “SGK Tescil ve Hizmet Dökümü” sayfasına giriş yapıldığında tüm bilgiler kimlik numarasına bağlı olarak sistemden gelir. Alt kısımdaki 4A Tescil Bilgileri, 4B Tescil Bilgileri ve 4C Tescil Bilgileri kısımlarından her grup için ayrı ayrı bilgiler görüntülenebilir. Ayrıca e-devlet SGK sayfası üzerinden diğer 4A, 4B ve 4C sorgulama hizmetlerine de ulaşılabilir. 

SGK Hizmet Dökümü Nedir ve Hangi Bilgileri İçerir?

SGK hizmet dökümü, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından kişiye özel olarak hazırlanan ve kişinin sigortalılık durumunu gösteren bir belgedir. Dijital veya matbu olarak alınabilen bu belgede ilgili kişinin prim tutarlarından gün sayısına kadar tüm sigortalı çalışma detayları yer alır. SGK hizmet dökümünde bulunan başlıca bilgiler ise şöyledir:

• Sigortalı olarak çalışılan toplam gün sayısı

• Sigortalı olarak ilk işe giriş tarihi

• Çalışılan işlere giriş ve çıkış tarihleri

• Çalışılan iş yerlerine ait bilgiler

• Aylara göre yatırılan prim tutarları

4A Hizmet Dökümü Nedir ve Nasıl Alınır?

4A hizmet dökümü, bu kapsamdaki sigortalıların bilgilerini içeren belgedir. Bu belge SGK şubelerinden ve e-devlet üzerindeki “4A Hizmet Dökümü” sayfasından online olarak alınabilir. 

4B Hizmet Dökümü Nedir ve Nasıl Alınır?

4B hizmet dökümü; esnafın, kendi işini yapanların ve serbest meslek sahiplerinin sigortalılık bilgilerine ulaşabilecekleri belgedir. SGK müdürlüklerine başvurularak alınabilecek bu belgenin e-devletteki “4B Ödeme Dökümü” sayfası aracılığıyla internet üzerinden dijital olarak alınması da mümkündür. 

4C Hizmet Dökümü Nedir ve Nasıl Alınır?

4C hizmet dökümü, devlet memurlarının sigorta ve primler ile ilgili bilgilerini görebilecekleri belgedir. Bu belgeye SGK’ya başvurularak ve e-devlete giriş yapmak suretiyle “4C Tescil Kaydı” sayfası üzerinden ulaşılabilir. 

Özel Sektör Çalışanları Hangi Sigorta Türüne Tabidir?

Özel sektör çalışanları 4A sigorta türüne tabidir. İş kolu ve meslek grubu fark etmeksizin özel şirket ve işletmelerde çalışan herkes için 4A kapsamında sigorta yapılır. Bu sigortaya dair primler ise çalışan tarafından değil, işveren tarafından ödenir. Ödenen bu primler, çalışanın brüt maaşından kesilir. 

Kendi İşini Yapanlar Hangi Sigorta Türünden Yararlanır?

Kendi işini yapanların yararlandığı sigorta türü 4B’dir. Geçmişte Bağ-Kur olarak bilinen bu sigorta türü, işletme sahipleri tarafından kullanılır. 4B kapsamındaki sigortalılar, prim ödemelerini kendi adlarına ilgili kuruma yaparak sigortalılıklarını devam ettirirler. 

Devlet Memurları Hangi Sigorta Türüne Dahildir?

Devlet memurları, önceden emekli sandığı olarak bilinen ve günümüzde 4C adını alan sigorta türüne dahildir. Devlet Memurları Kanunu kapsamında çalışan kişiler, 4C şartlarına göre sigortalı olurlar.

Tüm bu sigorta grupları için ödenecek olan prim tutarları, prime esas kazançlar üzerinden hesaplanır. Prime esas kazanç ise kişinin aylık brüt gelirine göre belirlendiği için hemen herkes için farklı olabilir. Konu hakkındaki detaylı bilgilere “Prime Esas Kazanç Nedir, Nasıl Hesaplanır?” başlıklı yazımızdan ulaşabilirsiniz.