Doğum Borçlanması Nedir? Kaç Gün ve Şartları Nelerdir?

Ülkemizdeki emeklilik sisteminde çalışmayı engelleyen bazı durumlar için sonradan prim ödemeyi mümkün kılan ve borçlanma olarak adlandırılan bir uygulama vardır. Kadınların borçlanma uygulamasından faydalanabildikleri bu tip durumlardan biri de doğum yapmaktır. Doğum sonrasında çalışılmayan süre için doğum borçlanması kapsamında sonradan prim ödemesi yapılabiliyor. Şimdi, bu konu ile ilgili “Doğum borçlanması ne kadar ve çocuk borçlanması kaç gün?” gibi başlıca sorulara cevap verelim.

Doğum Borçlanmasının Tanımı ve Amacı

SGK doğum borçlanması, kadınlara doğum nedeniyle çalışamadıkları süre için sonradan prim ödeme hakkı tanıyan bir uygulamadır. Bu uygulamanın amacı, sigortalıların çalışamadıkları süreyi sonradan prim günlerine ekleyebilmeleridir. Doğum borçlanması kapsamında prim ödemesi yapan kadınlar, doğum sonrası çalışmadıkları sürede de çalışmış sayılırlar. Böylece gün kaybı yaşamadan emekli olabilirler.

Doğum Borçlanması ile Erken Emeklilik İmkânı

Doğum borçlanması, bir bakıma erken emeklilik imkânı olarak da tanımlanabilir. Bunun sebebi, doğum sonrası çalışamama durumunun gerekli emeklilik gün sayısını doldurmayı geciktirmesidir. Örneğin doğum sonrası 1 yıl çalışmayan bir kadının bu süreyi doldurmak için fazladan 1 yıl daha çalışması gerekir. Doğum borçlanmasını ödeyen bir kadın ise söz konusu sürede sigortalı çalışmadan erken emekli olur.

Kimler Doğum Borçlanmasından Yararlanabilir?

Kadınlara özel bir hak olan doğum borçlanmasından, daha önce prim ödemiş veya adına prim ödenmiş tüm kadınlar yararlanabilir. Bu süreçte sigortalılık sınıfı fark etmez. Yani maaşlı çalışan, kendi işini yapan veya memur olan kadınların tümü için geçerli bir haktır. Tabii bu haktan yararlanmak için karşılanması gereken bazı şartlar da var. Şimdi, doğum borçlanmasından yararlanabilecek kişilerin karşılaması gereken şartlara bakalım.

Doğum Borçlanması Şartları Nelerdir?

Kadınlarda doğum borçlanması şartlarının başında daha önce sigorta girişinin olması geliyor. Bununla birlikte doğum sonrası çalışmama ve çocuk sayısına bağlı olarak farklı şartlar da söz konusu. Kısaca doğum borçlanması için gerekenler şöyledir:

• Doğumdan önce en az 1 gün sigortalı çalışmış olmak
• Doğumdan sonraki 2 yıl için 2 yıldan az çalışmak veya hiç çalışmamak
• Çocuğun sağ doğması ve hayatta olması
• En fazla 3 çocuk olacak şekilde çocuk başına en fazla 2 yıl borçlanmak

Şimdi de listelediğimiz doğum borçlanma şartlarının detaylarına bakalım.

4/A, 4/B, 4/C (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı) Kapsamında Borçlanma Şartları

Önceden SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı olmak üzere 3 farklı sigorta sistemi vardı. Bu sistemler günümüzde de devam ediyor; fakat 2014 yılındaki düzenleme sonrası tüm sigorta sistemleri SGK çatısı altında toplandı ve isimleri 4/A, 4/B ve 4/C olarak değişti. Bununla birlikte doğum borçlanması şartları üç grup için de aynı standarda bağlanmış durumda. Yani kadınlar için sigorta sınıfı şartı bulunmaz. Doğum öncesi sigorta girişi bulunan ücretli çalışan, işletme sahibi ve memur kadınların tümü bu haktan yararlanabilir.

Doğum Sonrası Çalışmama Şartı ve Süre Kapsamı

Doğum sonrası çalışmama şartı için süre 2 yıldır. Fakat bu şart, kadınlar için hiç çalışmamak anlamına gelmez. Doğum borçlanması, doğumdan sonraki 2 yılı kapsadığı için kadınların bu süreçte kesintisiz bir şekilde 2 yıl çalışmaması gerekir. Çalışılan bir süre söz konusu olduğunda ise 2 yıllık süreden düşülür. Örneğin bu 2 yılın 1 yılını çalışarak geçiren kadınlar, kalan 1 yıl için borçlanabilir.

Çocuğun Yaşaması Şartı ve Evlat Edinme Durumları

Doğum borçlanmasıyla ilgili bir diğer şart ise çocuğun sağ doğmasıdır. Yani hamilelik süreci borçlanma için yeterli olmazken doğumun gerçekleşmesi şart koşulur. Çocuğun doğumdan sonraki 2 yıl içerisinde vefat etmesi durumunda ise sadece vefat tarihine kadarki süre için borçlanmak mümkün olur.

Evlat edinme durumlarında ise farklı bir süreç izlenir. Doğum borçlanması hakkı sadece 2 yaşından küçük bir çocuk evlat edinmiş olan kadınlara tanınır. 2 yaşından küçük bir çocuk evlat edinen kadınlar, evlat edindikleri tarihten sonraki 2 yıl içerisindeki çalışmadıkları süre için borçlanabilirler.

Prim Gün Sayısı ve Sigortalılık Şartı

Doğum borçlanması için doğumdan önceki tarihlerde en az 1 günlük prim gün sayısına sahip olma yani sigortalı olma şartı bulunur. Buna göre daha önce sigortalı olarak çalışmamış kadınlar, doğumdan sonra borçlanma hakkından yararlanamaz. Doğum sonrası borçlanılabilecek prim gün sayısı ise çocuk sayısına göre değişir.

Doğum Borçlanması Kaç Gün?

Doğum borçlanması, çocuk başına 2 yıl yani 720 gün ile sınırlıdır. Bununla birlikte her kadın, en fazla 3 çocuk için borçlanma hakkından faydalanabilir. Dolayısıyla doğum borçlanması maksimum 6 yıl yani 2.160 gün olabilir.

Tek Çocuk İçin Doğum Borçlanması Süresi

Tek çocuk için doğum borçlanma süresi 720 gündür. Doğum tarihi itibarıyla geçen 720 günlük süre içerisinde kadın adına prim ödenmesi durumunda prim ödenen günler bu 720 günden düşülür.

İki Çocuk İçin Doğum Borçlanması Süresi

İki çocuk için doğum borçlanma süresi 1.440 gün yani 4 yıldır. Bu süre de çocuk başı maksimum borçlanma süresinin ikiyle çarpılmasıyla bulunur. Prim ödenen günlerin düşülme uygulaması 1.440 günlük süre için de geçerlidir.

Üç Çocuk İçin Doğum Borçlanması Süresi

Üç çocuk için borçlanma süresi de çocuk başı borçlanma sınırı kapsamında hesaplanarak 2.160 gün olarak bulunur. Her bir çocuğun doğumundan sonraki 720 günlük periyotlarda prim günü ödenip ödenmediğine de bakılır. Ayrıca bir kadın, üçten fazla çocuk sahibi olsa bile 2.160 günden fazla borçlanamaz.

Doğum Borçlanması Nasıl Hesaplanır?

Doğum borçlanması hesaplama işlemi, kişinin günlük brüt ücretine yani günlük prime esas kazanç tutarına göre hesaplanır. Bu tutar ile borçlanılacak süre çarpılarak doğum borçlanması ücreti bulunur. Ayrıca bu tutar için alt ve üst sınır uygulaması da vardır. Buna göre doğum borçlanması için hesaplanacak tutar, brüt asgari ücretin %32’sinden az ve alt limitin 7,5 katından fazla olamaz.

Doğum Borçlanması Hesaplama Formülü

Doğum borçlanması hesaplama formülü şu şekildedir:

• Borçlanma Tutarı = Günlük Prime Esas Kazanç Tutar x Borçlanılan Gün Sayısı

Günlük Prim Üzerinden Hesaplama Yöntemi

Formülün uygulama şeklini daha net anlayabilmek için örnek doğum borçlanması hesaplamasına bakalım. Örnekte doğumdan sonra 2 yıl boyunca çalışmamış, 1 çocuk sahibi olan ve günlük brüt ücreti 1.000 TL olan bir kadını ele alalım. Buna göre doğum borçlanma tutarı şu şekilde hesaplanır:

• 1.000 x 720 = 720.000 TL

Brüt Asgari Ücretin %32’si Formülü ile Hesaplama

Doğum borçlanması örnek hesaplamasını asgari ücret ve borçlanma alt sınırı uygulaması kapsamında hesapladığımızda sonuç farklı çıkar. Günlük brüt asgari ücret 2025 yılı için 866,85 TL’dir. Alt sınır bu tutarın %32’si olduğuna göre formülümüzde kullanacağımız tutar 866,85 x 0,32 = 277,40 TL’dir. Buna göre tek çocuklu bir kadın için en düşük doğum borçlanması tutarı 2025 yılında şöyle olur:

• 277,40 x 720 = 199.728 TL

2025 Güncel Alt ve Üst Limitler (TL Bazında Örnekler)

Doğum borçlanmasında her bir çocuk için alt ve üst limitler farklı olur. Buna göre 1, 2 ve 3 çocuk doğum borçlanması ne kadardır ve bu tutarlar hangi limitler aralığında kalabilir?

E-devlet Üzerinden Doğum Borçlanması Hesaplama İşlemi

Doğum borçlanması ve diğer SGK borçlanma hesaplamalarını, e-devlet üzerinden pratik bir şekilde yapabilirsiniz. Bu işlem için e-devlet üzerindeki “Borçlanma Tutarı Hesaplama” sayfasını ziyaret edebilirsiniz.

Doğum yapan kadınlara, borçlanmanın yanı sıra bazı farklı haklar da tanınır. Bunlar arasında doğum parası ve rapor parası öne çıkar. Bu konular hakkında detaylı bilgiler için “Doğum Yardımı Nedir, Şartları Nelerdir?” başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.