İş Arama İzni Nedir, Kaç Gün Verilir?

Zaman zaman bir çalışanın işten çıkması veya çıkarılması gerekebilir. Bu durumda çalışan bir anda işsiz kalabilir veya iş yerindeki ilgili pozisyon bir anda boş kalabilir. İhbar süresi ve yeni iş arama izni uygulamaları sayesinde ise böyle bir durumun yaşanması önlenir. İşçi, ihbar süresince çalışarak pozisyonun bir süre daha dolu kalmasını sağlarken işveren de çalışana ihbar süresince iş arama izni verir. İş arama izni sürecinde ise dikkat edilmesi gereken önemli detaylar vardır.

Bu detaylar doğrultusunda “İş arama izni kaç gün, ihbar süresi iş arama izni hesaplaması nasıl yapılır, iş arama izni ücreti ne kadardır, işçi istifa ederse iş arama izni kullanabilir mi?” gibi sıkça sorulan sorulara cevap verdik.

İş Arama İzni Nedir?

İş arama izni, herhangi bir sebepten dolayı iş sözleşmesi feshedilmiş çalışanlara verilen süredir. İş Kanunu’nun 27. maddesine göre çalışanların, iş çıkışının bildirildiği günden çıkış tarihine kadar geçen zamanda iş arama süresi bulunur. İşverenler ise çalışanlarının iş arama hakkı doğrultusunda bu izni vermekle yükümlüdür. Kanunun ilgili maddesi, iş arama izninin mesai günleri içerisinde ve ücret kesintisi olmadan verilmesini işveren için zorunlu kılar.

İş Arama İzni Nasıl Kullandırılır?

İş yerleri, iş arama iznini genellikle yazılı beyana bağlar. Bu durumda yeni iş arama iznini kullanmak isteyen çalışanlar, izinlerini ne zaman kullanacaklarını işverene bildirirler. Bu bildirim, iş arama izni formu veya iş arama izin dilekçesi ile yapılabilir. İş arama izni dilekçesinde yer alması gereken başlıca bilgiler ise şöyledir:

• T.C. kimlik no ve varsa sicil no ya da personel no
• Ad-soyad
• Hak edilen izin kullanım süresi
• İznin nasıl kullanılacağı (ayrı ayrı veya toplu)
• İznin kullanılacağı tarihler

İş Arama İzni Kaç Gündür, Nasıl Hesaplanır?

İş arama izni, İş Kanunu kapsamında günlük en az 2 saat olarak belirlenmiştir. Burada bahsi geçen gün, işten çıkacak olan çalışanın hak ettiği ihbar süresidir. İhbar süresi ise çalışma süresine bağlı olarak değişir. Örneğin 6 aydan az çalışan bir personel için 14 günlük ihbar süresi söz konusudur. Buna göre ilgili çalışanın 14 günlük iş arama hakkı toplam 28 saat olur.

Günde 8 saat çalışan bir personelin ihbar süresi içinde iş arama izni hesaplaması, gün ve saat olarak şöyledir:

Tablo, çalışanların toplamda hak ettikleri iş arama izinlerini gösteriyor. Fakat çalışanlar, bu izinleri günlere bölerek kullanabilir. Peki, günlük iş arama izni kaç saattir ve bir günde kaç saat iş arama izni kullanılabilir?

1 Günde Kaç Saat İş Arama İzni Kullanılır?

Çalışanların günlük iş arama izni için kanunda alt sınır belirlenmiştir. Bu alt sınır günlük 2 saattir. Yani bir çalışana günlük 1 saat iş arama izni verilmesi söz konusu değildir, iş süresi günde en az 2 saatten başlar. İlgili personel, isterse günde 8 saat iş arama izni kullanabilir. Fakat bu gibi toplu kullanımların önceden bildirilmesi gerekir. Ayrıca iş arama izninin günlere bölünmesi durumunda her güne kaç saat düşeceği, taraflar arasındaki anlaşmaya bağlı olarak belirlenebilir. İş yoğunluğu durumuna göre 1 günde kullanılabilecek iş arama izni 2 ila 8 saat arasında belirlenebilir.

İş Arama İzni Toplu Kullanılır mı?

İş arama iznini toplu kullanmak mümkündür. İş Kanunu’nun 27. maddesinde işçinin isterse iş arama izinlerini birleştirerek kullanabileceği bilgisi yer alır. Buna göre bir çalışan, normal şartlarda her gün saatlik olarak kullanılan iş arama izinlerini birleştirerek günlük izne çevirebilir. Fakat toplu kullanım durumunda bu iznin, işten ayrılmadan önceki günlere denk gelmesi ve iş yerine önceden bildirilmesi gerekir. Ayrıca iş arama iznini toplu kullanmak, çalışanın inisiyatifindedir ve işveren bu konuda aksi bir karar veremez.

İş Arama İzninin Şartları Nelerdir?

İş arama izni kullandırma sürecinde iki tarafın da bazı sorumlulukları vardır. Belirli şartlar mevcut olmadığı takdirde iş arama izni süresi geçerliliğini kaybedebilir. İş arama izninin şartlarını şöyle sıralayabiliriz:

• İşveren ve çalışan arasında geçerli bir iş sözleşmesi bulunmalıdır.
• İki tarafın da fesih ihbarını mevzuata uygun bir şekilde yapması gerekir.
• İzin kullanma talebi için çalışan tarafından yazılı beyan verilmelidir.
• İşten çıkma veya çıkarılma durumu için geçerli bir sebep olmalıdır.
• İşten çıkarmalarda işverenin haklı olduğu durumlar için ihbar süresi tanınmayacağı için iş arama izni de verilmez.

Kimler İş Arama İzni Kullanabilir?

İş arama izni hakkı, yasal mevzuata uygun bir şekilde işçi ve personel niteliği taşıyan tüm çalışanlar tarafından kullanılabilir. Belirsiz süreli sözleşmeye bağlı olarak düzenli bir şekilde çalışan herkes iş arama izni kullanma hakkına sahiptir.

İş arama izni hakkı, bazı meslek gruplarında farklı şartlara bağlı olabilir. Örneğin gazeteciler Basın İş Kanunu’na, deniz çalışanları ise Deniz İş Kanunu’na bağlı olarak çalışır. Bu gibi meslek gruplarının çalışma hakları farklı kapsamda değerlendirilir ve iş arama izni de buna göre verilir.

Kimler İş Arama İzni Kullanamaz?

İş arama izni hakkı, belirsiz süreli sözleşmeyle çalışan kişileri kapsadığı için dönemsel ve proje bazlı çalışanların izin hakkı bulunmaz. Aynı durum deneme sürecindeki personel için de geçerlidir. Ayrıca sözleşme feshinde işverenin haklı bir sebebi varsa iş arama izni kullanılması söz konusu olmaz. Örneğin kasıtlı olarak iş yerine, işverene veya iş arkadaşlarına zarar veren çalışanlar, ihbar süresi ve iş arama izni hakkı tanınmadan işten çıkarılabilir.

İstifa Eden Kişi İş Arama İzni Kullanabilir mi?

 

İş arama izni hakkı, sözleşmeyi hangi tarafın feshettiğine göre değişiklik göstermez. Yani işten çıkarılan işçinin iş arama hakkı olduğu gibi istifa eden personel de bu haktan yararlanabilir. Fakat istifada iş arama izninin geçerli olması için çalışanın da ihbar süresine uyma zorunluluğu vardır. İhbar süresi boyunca işine devam edecek olan tüm çalışanlar, istifa etmeleri durumunda da iş arama izni hakkının tümünden faydalanabilir.

İş Arama İzni Ücreti Nedir, Hangi Durumlarda Ödenir?

İş arama izni ücreti, izin hakkının kullandırılmadığı veya personelin bu hakkını kullanmaması durumunda ödenen ücrettir. Çalışana iş araması için verilen izinlerde ücret kesintisi yapılmaz yani bu hak maaşa dahildir. Bu nedenle iznin kullanılmadığı durumlarda çalışana ek bir ödeme yapılması gerekir. Dolayısıyla personelin iş arama hakkı kaç gün kaldıysa buna göre iş arama izni ücreti ödenir.

İş arama izninin ödenmesi gereken durumlardan biri; işverenin, işten çıkan veya çıkarılan personeli ihbar süresi boyunca çalıştırmak istememesidir. Yani işten çıkış bildirimi yaptığınız bir personeli, ihbar tazminatı ve iş arama izni ücreti verdiğiniz takdirde çalıştırmaya devam etme zorunluluğunuz yoktur.

İş arama izin ücreti hakkını doğuran bir diğer durum da işten çıkacak kişinin pozisyonu için yeni bir personel bulunmasıdır. Örneğin işten çıkan bir çalışanınızın yerine ihbar süresi dolmadan yeni bir personel bulduysanız eski çalışanınızın kalan iş arama izni süresi için ödeme yapabilir ve ihbar süresi dolmadan işten çıkarabilirsiniz.

Son olarak iş arama izni süresince çalıştırılan personele de ücret ödenmesi gerekir. Yani işlerin yoğunluğu sebebiyle işten çıkacak personelinize izin verme fırsatınız yoksa iş arama izni ücretini maaşa ek olarak ödemeniz halinde ihbar süresi boyunca personelinizin tam zamanlı çalışmasını sağlayabilirsiniz.

İş Arama İzni Ücreti Nasıl Hesaplanır?

İş Kanunu’na göre iş arama izninin kullandırılmadığı çalışanlara, ilgili süre için %100 zamlı ödeme yapılır. Ayrıca bu ödeme, maaştan hariç bir şekilde hesaplanır. Yani iş arama izninde çalışan personele, fazla mesai ücreti öder gibi normal saatlik ücretin iki katı ödenir.

Söz konusu personelin 6 ayını doldurmadan işten çıkarıldığını ve saatlik ücretinin 100 TL olduğunu düşünelim. İş arama izni ücreti hesaplama örneği şu şekilde olur:

• Saatlik Ücret x İş Arama İzni Süresi x 2
• 100 x 28 x 2 = 5.600 TL

Bu hesaplamaya göre 28 saatlik iş arama iznini hiç kullanamayan bir personele 5.600 TL iş arama izni ücreti ödenmesi gerekir.

İhbar ve İş Arama Süresi Boyunca Yemek Parası Ödenir mi?

Yemek ücreti gibi yan haklar, işverenin inisiyatifi doğrultusunda çalışanlara ödenir. Ödenmesi zorunlu olmayan yemek parasının ihbar ve iş arama süresi boyunca ödenip ödenmeyeceği de işveren tarafından belirlenir. Eğer iş sözleşmesinde bu konuyla ilgili bir madde yoksa işveren, yemek ücretinin ihbar ve iş arama süresine denk gelen kısmını kesme hakkına sahiptir. İşverenin aksi bir kararı olmadığı takdirde çalışan, yemek ücretini alır veya yemek kartı bakiyesini kullanmaya devam edebilir.

İş arama izninde olduğu gibi dikkat etmeniz gereken bir diğer konu da yıllık izinlerdir. Yıllık izin sürecinde dikkat etmeniz gereken detaylara “Çalışanların Yıllık İzin Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler” başlıklı yazımızdan ulaşabilirsiniz.