Vergi Borcu Nasıl Yapılandırılır, Hangi Vergileri Kapsar?

Türkiye’de hemen her kişi ve kurumun vergi yükümlülüğü vardır. Bu vergilerin belirli ödeme tarihleri vardır ve zamanında ödenmeyen vergiler için gecikme faizi işlemeye başlar. Devlet kurumları ise geciken borçların daha kolay ödenmesine yönelik vergi yapılandırma yasası çıkarır. Peki tam olarak vergi yapılandırma nedir, yapılandırma ne zaman yapılır ve hangi borçlar yapılandırılır?

Vergi Borcu Yapılandırma Nedir?

Yapılandırma, vergi borçlarına ait faizlerin ve gecikme cezalarının silinerek borcun anapara seviyesine indirilmesini kapsayan bir uygulamadır. Bazen faiz ve cezaların silinmesi dışında belirli oranlarda indirim yapılması da söz konusudur. Vergi affı olarak da bilinen bu uygulamanın amacı, faizlerle birlikte borç yükü artan kişi ve kurumların, gecikmiş vergi borçlarını daha kolay bir şekilde ödeyebilmesini sağlamaktır. Ayrıca vergi affı borç yapılandırması sayesinde devlet de kısa sürede maddi kaynak toplar. 

Şimdi, “Vergi borcu yapılandırma nasıl yapılır?” sorusunun cevabına ve başvuru detaylarına bakalım.

Vergi Borcu Nasıl Yapılandırılır? (2024)

Yapılandırma işlemleri için borcu olan kişi ve kurumların başvuru yapması gerekir. Vergi borcu yapılandırma başvurusu yapmayan mükellefler, bu uygulamadan faydalanamaz. Başvurular ise doğrudan vergi dairelerine gidilerek veya internet üzerinden yapılabilir. Gelir İdaresi Başkanlığına ait Dijital Vergi Dairesi aracılığıyla internetten vergi borcu yapılandırma ve taksitlendirme işlemlerini yapmak mümkündür. Ayrıca vergi borcu taksitlendirme e-devlet üzerinden de yapılabilen bir işlemdir. 

Vergi Borcu Yapılandırma İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?

Borç yapılandırma süreçlerinde bazı durumlarda çeşitli belgeler talep edilebilir. Çoğu zaman sadece T.C. kimlik veya vergi kimlik bilgileri ile yapılandırma işlemini tamamlamak mümkün olur. Fakat bazı işlemlerde, özellikle kurumsal işlemlerde vergi dairesi farklı belgelere ihtiyaç duyar. Vergi hesaplamasında hata olması veya borç tespiti gibi işlemlerin sistemden yapılamadığı durumlarda gerekli belgeler, vergi dairesi tarafından talep edilir. 

Vergi Borcu Ne Zaman Yapılandırılır, Son Gün Ne Zaman? (2024)

Vergi borcu yapılandırma tarihleri, yapılandırma ile ilgili yasal düzenlemelerin yapılmasının ardından resmi olarak ilan edilir. Her zaman yapılabilen bir işlem olmadığı için, yapılandırma son tarihleri de ancak yürürlükte bir yasa olduğu takdirde açıklanır. Bu doğrultuda vergi yapılandırması ne zaman başlayacak ise başvuru süresi de başlangıç tarihini takip eden ileri bir tarih olarak belirlenir. 

Bu sene herhangi bir düzenleme yapılmadı ve dolayısıyla vergi borcu yapılandırma, 2024 yılı için henüz geçerli bir uygulama değil. Olası bir yasal düzenleme yapıldığı takdirde vergi yapılandırma tarihi de ilgili yıl için Resmi Gazete’de yayımlanacaktır.  

Vergi Borcu Yapılandırma Başvurusu Ne Zaman Sonuçlanır?

Yeni borç yapılandırması başvuruları çok hızlı bir şekilde değerlendirilir ve hemen sonuçlanır. Başvurular sadece yapılandırılabilir borcu olan kişi ve kurumlara açıldığı için, yapılan başvurunun sonuçlanması için herhangi bir süreç yürütülmez. Vergi dairesinde veya online ortamda dakikalar içerisinde yapılan yapılandırma başvurusunun sonuçları, işlem tamamlandığı andan itibaren görüntülenebilir. 

Kimler Yapılandırma Yapabilir?

Vergi borcu yapılandırması yapabilen kişiler, her yapılandırma döneminde ayrıca ilan edilir. Genellikle bu süreçte herhangi bir kişi veya kurum hariç tutulmaz ve vergi borcu olan herkes, yapılandırma başvurusu yapabilir. Fakat yapılandırma ile ilgili yasal düzenleme farklı kurallar da içerebilir ve bu durumda, bazı gerçek ve tüzel kişiler başvuru yapamayabilir. 

Hangi Vergi Borçları Yapılandırılır?

Vergi yapılandırması kanunlarına genellikle tüm vergi kalemleri dahil edilir. Bu noktada yapılandırma dönemlerinde ilan edilen listeler dikkate alınır. Ek bir düzenleme olmadığı takdirde her türlü vergi borcunu yapılandırmak mümkün olur. Yapılandırılan vergi borçları kısaca şöyle sıralanabilir:

• Motorlu taşıtlar vergisi (MTV)
• Katma değer vergisi (KDV)
• Gelir vergisi
• Kurumlar vergisi
• Çevre temizlik vergisi
• Emlak vergisi
• Özel tüketim vergisi
• İlan ve reklam vergisi
• Özel iletişim vergisi
• Banka ve sigorta muameleleri vergisi (BSMV)
• KYK (Kredi ve Yurtlar Kurumu) borçları
• SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu) prim borçları

Vergi Borcu Yapılandırma Hangi Cezaları Kapsar?

Vergi yapılandırma düzenlemelerine genellikle devlet kurumları tarafından kesilen cezalar da dahil edilir. Yapılandırılabilen cezalardan bazıları şöyledir:

• Trafik cezaları
• Köprü ve otoyollardan kaçak geçiş ücretleri ve cezaları
• Nüfus cezaları
• Askerlik cezaları
• Gümrük cezaları
• RTÜK (Radyo ve Televizyon Üst Kurumu) cezaları
• Henüz kesinleşmemiş veya dava süreci devam eden idari para cezaları

Vergi Borcu Yapılandırma Sürecinde Hangi İndirimler Uygulanır?

Vergi borcu yapılandırması, gecikmiş borçlara dair ek tutarları yani faiz ve cezaları kapsar. Kişi ve kurumların normal şartlarda ödemesi gereken vergilerin anaparalarında herhangi bir değişiklik olmaz. Geçmiş borçlara ve kesilen cezalara yansıtılan faiz farkları indirime tabi tutularak ödenecek toplam tutar azaltılır. 

Yapılandırılan Vergi Borcu Silinir mi?

Yapılandırma süreçlerinde kısmen vergi borcu affı uygulanır ve borcun tamamen silinmesi değil, faizlerin indirilmesi söz konusu olur. Fakat bazı durumlarda vergi borcunun silinmesi de mümkündür. Örneğin borçu kişinin doğal afet kapsamında vergiye konu olan mallarını kaybetmesi, maddi varlıklarını kaybetmesi veya hayatını kaybetmesi gibi durumlarda vergi borçları silinir. 

İlgili devlet kurumunun yapacağı mal tespit işlemi sonucunda tahsil imkânsızlığına karar verildiğinde de vergi borcu silinir. Vergi borcu sildirme işleminin yapılabileceği bir diğer durum da yanlış hesaplanan veya kişinin sorumluluğunda olmayan borçların yansıtılmasıdır. Gerçek ve tüzel kişiler, vergi borçlarında bir yanlışlık olduğunu tespit ettiklerinde borç sildirme başvurusu yapabilirler. 

Yapılandırılmış Vergi Borcu Taksitlendirilir mi?

Yapılandırma düzenlemeleri, çoğu zaman vergi borcu taksitlendirmesini de kapsar. Faizlerin silinmesiyle birlikte devlet, esnek bir ödeme planı da sunar. Bu doğrultuda vergi borcunu taksitlendirmek mümkündür. Peki, bu vergi borcu kaç taksitte ödenir?

Yapılandırılmış vergi borcunun kaç taksitte ödeneceğini seçmek genellikle borçluya tanınan bir haktır. Fakat bu noktada yapılandırma hesaplama işlemi de tercih edilen taksit sayısına göre yapılır. Genellikle 3, 6, 9, 12 ve 24 ay gibi taksit imkânları sunulurken vade sayısı arttıkça yapılandırılmış borcun toplam tutarı da artar. 

Vergi Borcu Yapılandırma Peşin Ödenebilir mi?

Yapılandırılmış vergi borcunu peşin ödemek de mümkündür. Ayrıca peşin ödeme yapmak, ödenecek toplam yapılandırılmış borcu da doğrudan etkiler. Peşin ödemelerde faizlerin ve gecikme cezalarının tamamı silinirken sadece anapara ödenir. Taksitli ödemelerde ise vade farkı söz konusu olabilir. 

“Yapılandırma borcu nasıl ödenir?” sorusunu da cevapladığımıza göre bu borçların nereye ödeneceğiyle ilgili bilgilere geçebiliriz. 

Yapılandırılmış Vergi Borcu Nereye Ödenir?

Yapılandırılmış vergi borcu ödemesi vergi daireleri veya online kanallar üzerinden yapılabilir. Vergi borcunun yapılandırılmış olup olmadığı fark etmeksizin ödeme kanalları aynıdır. Buna göre vergi borcu ödenecek yerler listesi şu şekildedir:

1. Dijital Vergi Dairesi
2. Vergi dairesi vezneleri
3. E-devlet
4. PTT şubeleri
5. PTT internet bankacılığı ve mobil uygulama
6. Anlaşmalı banka şubeleri
7. Anlaşmalı banka internet bankacılığı ve mobil uygulama

Yapılandırılmış Vergi Borcu Ödenmezse Ne Olur?

Yapılandırılmış vergi borcu ödenmezse borç tekrar gecikmeye düşer. Gecikmeye düşen borca yeniden faiz işlemeye başlar ve ardından yapılandırma hakkı ortadan kaybolur. Bu durumda borçlunun tüm vergi borcunu ödemesi gerekir. Aksi durumda gecikme faizi nedeniyle borç tutarı artar. 

Ödenmediği için yapılandırması bozulan vergi borçlarının bir sonraki yapılandırma döneminde tekrar yapılandırılabilmesi de kesin değildir. Yapılacak yeni düzenleme, daha önce yapılandırılmış borçların yapılandırılmayacağına dair detaylar içerebilir. Bu nedenle vergi borçlarının zamanında ödenmesi önem taşır. 

Kaç Taksit Ödenmezse Vergi Borcu Yapılandırması İptal Edilir?

Yapılandırılmış vergi borçlarında taksitler 2 kez ödenmezse yapılandırma iptal edilir. Taksitlendirilen vergi borçlarının ödemeleri, vade tarihleri geldiğinde yapılmalıdır. Aksi halde ilk gecikmede gecikme faizi alınır. 2 aylık taksit ödememe durumunda ise yapılandırma iptal edilir ve avantajların tümü kaybolur. Borcun ödenmeyen kısmının tek seferde ödenmesi kabul edilir ve ödenmeyen her dönem için ayrıca faiz işlenir. 

Vergi ödemelerini zamanında yapmak tüm kişi ve kurumlar için önem taşır. dolayısıyla vergiler konusunda detaylı bilgilere sahip olmak da önemlidir. “Kümülatif Vergi Matrahı Nedir?” ve “Basit Usulde Vergilendirme Nedir?” başlıklı yazılarımıza göz atarak vergiler konusunda daha fazla bilgi edinebilirsiniz.