Vergi Dilimleri Nedir? Nasıl Hesaplanır?

Türkiye’de farklı kişi ve kurumları ilgilendiren çeşitli vergi kalemleri mevcuttur. Her bir kalemde ödenecek verginin hesaplama yöntemi de farklıdır. Kapsamlı hesaplama yöntemi içerenlerden biri ise gelir vergisidir. Gelir vergisi hesaplamasında vergi dilimleri dikkate alınır. Peki; vergi dilimi nedir, 2024 vergi dilimi oranları nelerdir ve hangi vergi diliminde ne kadar vergi ödenir?

Vergi Dilimi Nedir?

Vergi dilimi, aynı vergi kalemi için farklı matrah ve oranlar üzerinden vergi ödenmesini sağlayan bir uygulamadır. Bu uygulamaya göre bir vergi kaleminde, ödeme yapmakla yükümlü mükelleflerin hepsi için aynı oran uygulanmaz. Uygulanacak oran, vergiye konu olan tutar yani vergi matrahına göre belirlenir. Mevzuatlar doğrultusunda belirlenen matrah aralıklarının her biri için ise farklı bir orandan hesaplama yapılır. Bu uygulamanın en yaygın örneği, maaşlı çalışanlar adına ödenen ve maaş dışı gelir elde edenlerin ödediği gelir vergisidir.

2024 Vergi Dilimleri Nelerdir?

Gelir vergisinde vergi dilimleri, gelirin yıllık tutarına göre ayrılır. Beş farklı vergi diliminin bulunduğu uygulamada ücret gelirleri ve ücret dışı gelirler için farklı tutarlar dikkate alınır. Gelir vergisi vergi dilimleri 2024 yılı için şu şekildedir:

Vergi Dilimleri Nasıl Hesaplanır?

Vergi dilimleri, geçerli takvim yılı içinde elde edilen gelirlerin toplamı dikkate alınarak hesaplanır. Gelir arttıkça vergi oranı, dolayısıyla ödenecek vergi de artar. Bu aşamada dikkat edilmesi gereken nokta, gelirin bir önceki dilimde kalan kısmını önceki dilimdeki orana göre hesaplamak.

Örneğin 3. vergi dilimine göre yıllık 870.000 TL ücret geliri elde eden bir mükellefin tüm geliri, 3. dilimin oranı olan %27 üzerinden vergilendirilmez. Bu gelirin 230.000 TL’ye kadar olan kısmı için 40.500 TL vergi tahsil edilirken kalan kısım için %27 oranı ile vergi hesaplaması yapılır. Uygulamayı daha net anlayabilmek adına örnek bir hesaplama yapmakta fayda var.

Vergi Dilimlerine Göre Örnek Hesaplama Nasıl Yapılır?

Bir çalışanın aylık 40.000 TL ücret geliri elde ettiğini varsayalım. Bu kişinin yıl bazında toplam ücret geliri 480.000 TL (40.000 x 12) olur. 480.000 TL’lik gelir ise 3. vergi dilimine girer ve gelir vergisi oranı %27’dir. Buna göre söz konusu çalışan adına işveren tarafından devlete ödenecek gelir vergisi tutarı şöyle hesaplanır:

• 480.000 TL’nin 230.000 TL’ye kadar olan kısmı için vergi 40.500 TL’dir.
• 230.000 TL’yi aşan 250.000 TL’lik kısım için vergi oranı %27’dir.
• 250.000 TL’lik kısım için vergi tutarı 250.000 x 0,27 = 67.500 TL’dir.
• Buna göre toplam vergi tutarı 40.500 + 67.500 = 108.000 TL’dir.

Hesaplamaya göre aylık 40.000 TL maaşı olan bir çalışanın ücret geliri için vergi dilimleri doğrultusunda işveren tarafından devletin ilgili kurumuna 108.000 TL vergi ödenir.

Vergi Dilimi Oranları Neden Farklıdır?

Vergi dilimi uygulaması, genellikle gelir dağılımını adaletli hale getirmek için başvurulan bir yöntemdir. Bu yöntemde daha fazla gelir elde edenlerden daha yüksek oranla vergi alınır. Böylece düşük gelirlilerin vergi yükü hafifletilir. Vergi dilimi oranları da bu amaca hizmet etmesi amacıyla farklı şekilde belirlenir.

Vergi Dilimlerine Göre Hangi Oranlarda Vergi Ödenir?

Vergi dilimlerine göre %15, %20, %27, %35 ve %40 olmak üzere beş farklı oranda gelir vergisi ödenir. Bu oranlar, toplam gelir üzerinden doğrudan hesaplanmadığı için ödenen gelir vergisinin gelire oranı, bu oranların dışındadır. Çünkü ödenecek vergi hesaplanırken bir önceki dilimde kalan tutar için önceki dilimin oranı dikkate alınır.

Vergi Dilimlerinde Gelir Limitleri Nasıl Belirlenir?

Vergi dilimlerindeki gelir limitleri, Hazine ve Maliye Bakanlığı (Gelir İdaresi Başkanlığı) tarafından belirlenir. Cumhurbaşkanının ise belirlenen tutarları iki katına kadar artırmaya ve sıfıra kadar indirmeye yetkisi vardır. Belirlenen tutarlar, hazırlanan tebliğler ile duyurulur. 2024 için geçerli olan vergi dilimlerini içeren Gelir Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 324), 30 Aralık 2023 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

Vergi Dilimlerinin Gelir Limitleri Her Yıl Değişir mi?

Vergi dilimlerinin gelir limitleri, genellikle her yıl değişir. Bunun başlıca sebebi, vergi mükelleflerinin gelirlerindeki değişimlerdir. Başta enflasyon olmak üzere pek çok farklı etken, gelirlerin yükselmesine veya düşmesine yol açabilir. Bu durumda da vergi dilimlerinde dağılımda adaletsizlik ortaya çıkabilir. Dolayısıyla bakanlık, genellikle her yıl sonunda bir sonraki yıl için geçerli olacak vergi dilimi gelir limitlerini değiştirir.

Vergi Dilimleri Hangi Gelirler İçin Geçerlidir?

Gelir vergisi vergi dilimleri, ücret yani maaş ve ücret dışı gelirler için geçerlidir. Bu dilimler hesaplanırken 193 numaralı Gelir Vergisi Kanunu kapsamında belirtilen gelirler dikkate alınır. Söz konusu gelirler ise şöyledir:

1. Ücretler (maaşlar)
2. Serbest meslek kazançları
3. Ticari kazançlar
4. Zirai kazançlar
5. Gayrimenkul sermaye kazançları
6. Menkul sermaye kazançları
7. Diğer kazançlar

Vergi Dilimi Nasıl Sıfırlanır?

Vergi diliminin sıfırlanması, vergiye tabi gelirin ortadan kalkması anlamına gelir. Örneğin bir mükellefin altıncı ayın sonundan itibaren geliri kesilmişse sonraki altı ay için vergi dilimi sıfır olur. Vergi dilimini sıfırlayan durumların başında ise işten ayrılmak, askere gitmek ve emekli olmak gelir. Fakat bu durumlar gerçekleşse bile vergi diliminin sıfırlanması her zaman mümkün değildir. Şimdi, konuyla ilgili detaylara bakalım.

Askerlik Durumunda Vergi Dilimi Ne Olur?

Askere giden bir çalışanın işten çıkışı yapılır. Vergi diliminin durumu ise kişinin askerlik sonrası kararına bağlıdır. Askere gittiği için işten çıkışı yapılan erkeklerin, askerden sonra aynı yerde çalışmaya devam etme hakları da vardır. Bu hakkını kullanan kişilerin vergi dilimi sıfırlanmaz, kaldığı yerden devam eder. Fakat askerden sonraki dönemde çalışmayan veya farklı bir iş yerinde işe giren kişinin vergi dilimi sıfırlanır.

Emeklilik Durumunda Vergi Dilimi Ne Olur?

Emeklilik durumunda da askerlik ile benzer bir uygulama söz konusudur. Emekli olan bir kişi, aynı iş yerinde çalışmaya devam ettiği takdirde vergi dilimi sıfırlanmaz. Vergi diliminin sıfırlanıp yeniden başlaması için işvereni farklı olan bir iş yerinde işe başlaması gerekir.

İşten Ayrılma Durumunda Vergi Dilimi Ne Olur?

İşten ayrılmak, vergi dilimini sıfırlayan bir durumdur. Bu noktada istifa etmek veya işten çıkarılmak gibi durumların vergi diliminin sıfırlanmasına etkisi yoktur. Fakat işten ayrılan kişi, aynı işverene ait farklı bir iş yerinde çalışmaya başlarsa aynı vergi diliminde kalmaya devam eder. Başka bir iş yerinde çalışması halinde ise önceki dönemin gelir vergisinden eski iş yeri sorumlu olacağından yeni iş yeri için vergi dilimi hesaplaması sıfırdan başlar.

Gelir Vergisi Nasıl ve Ne Zaman Ödenir?

Gelir vergisi ödeme tarihleri, gelirin türüne göre değişmekle birlikte her yıl iki taksit olacak şekilde ödenir. Gelirin sadece basit usule göre tespit edildiği durumlarda taksitler şubat ve haziran aylarının sonuna kadar, diğer durumlarda ise mart ve temmuz aylarının sonuna kadar ödenir.

Gelir Vergisi Ödemeleri Hangi Kurumlar Üzerinden Yapılır?

Gelir vergisi, bağlı olunan vergi dairelerine ödenir. Günümüzde vergi dairesi veznelerine gitmeye gerek kalmadan “İnteraktif Vergi Dairesi” ile internetten gelir vergisi ödemek de mümkündür. Bununla birlikte GİB Anlaşmalı Bankalar listesinde yer alan bankaların şubelerinden, ATM’lerinden, internet bankacılığı üzerinden veya mobil bankacılık uygulamalarından gelir vergisi ödenebilir.

Gelir Vergisi İndirimi ve Avantajları Nelerdir?

Gelir vergisi ile ilgili bazı indirim ve muafiyet uygulamaları mevcuttur. Bu uygulamaların kapsamına giren mükellefler gelir vergisi ödemez veya indirimli bir şekilde öder. Öyleyse gelir vergisi indirimlerine daha yakından bakalım.

Asgari Ücret Gelir Vergisi İndirimi

Çalışanlara ödenebilecek minimum maaş tutarını gösteren asgari ücret, gelir vergisinden muaf tutulur. Yani asgari ücret ödenen çalışanlar için vergi dilimi her zaman sıfırdır ve bu çalışanlar için gelir vergisi ödenmez.

Engelli Çalışan Gelir Vergisi İndirimi

Engelli olup da ücretli çalışan veya kendi işini yapan kişiler, engel durumunun derecesine bağlı olarak belirli oranlarda gelir vergisi indirimine hak kazanırlar. İndirim tutarları her yıl ilgili kurum tarafından açıklanır. Engelliler için gelir vergisinden tamamen muaf olmak söz konusu değilken uygulanan indirim doğrultusunda vergi tutarı önemli ölçüde düşer.

Yemek Kartı Gelir Vergisi İndirimi

Çalışanlara verilen yan haklar için de vergi indirimleri söz konusudur. Bu yan haklardan en yaygın olanlarından biri yemek kartı uygulamasıdır. Çalışanlarına yemek kartı veren işverenler, uygulama kapsamındaki yemek ücretine dair gelir vergisinden muaf tutulur. Yani yemek parası için gelir vergisi ödenmez. Aynı şekilde damga vergisi de ödenmez ve SGK primleri için de indirim uygulanır.

Kurumsal Hediye Gelir Vergisi İndirimi

Çalışanlarına özel günlerde verilen hediyeler ve performans ödüllendirmeleri de bazı durumlarda gelir vergisi indirimi kapsamına girer. Bu ödenekler nakit olarak verildiğinde bordroya kaydedilir ve vergiye tabi olur. Fakat kurumsal hediye kartı tercih edildiğinde hediye bakiyesine dair hesaplanan gelir vergisi için indirim uygulanır. Aynı indirim damga vergisi için de uygulanırken bu ödenek için SGK prim ödemesi de çıkmaz.

Çalışanlarınıza yemek kartı ve kurumsal hediye kartı vererek elde edeceğiniz maliyet tasarrufunu “TokenFlex Örnek Avantaj Tablosu” üzerinden hesaplayabilir, bu vergi avantajlarından faydalanabilmek için Koç Holding ve Token Finansal Teknolojiler güvencesi ile hizmet veren TokenFlex’e başvuru yapabilirsiniz.