TokenFlex ile Gıdaya Değer, İsrafa Son Ver

Gıda israfı, günümüzde küresel bir probleme dönüşmüş durumda. Farkında olmadan hemen herkesin payının olduğu gıda israfı, oldukça ciddi bir boyuta geldi. Bu konuda hem dünya çapında hem de ülkemizde birçok firma, gıda israfına son verme hedefiyle çeşitli hareketler başlattı. Peki, gıda israfı tam olarak nedir, çevreye ve insanlığa getirdiği zararları minimize etmek için neler yapılmalıdır?

Gıda İsrafı Nedir?

Gıda israfı, gıdaların tüketilmeden atığa dönüşmesidir. İnsanların ve diğer canlıların en temel ihtiyacı olan beslenme için dünya genelinde önemli ölçüde gıda ürünleri üretimi yapılıyor. Bu gıda ürünlerinin bazıları, çeşitli sebeplerden dolayı tüketiciye ulaşmadan çöpe gidiyor. Tüketiciler ise evde, restoranlarda, konaklama tesislerinde ve gıda tüketimi yapılan hemen her yerde gıda atığı oluşturuyor.

Gıda atıklarının tamamı gıda israfı olarak değerlendirilmiyor. Gıda israfı, tüketilebilir durumdaki gıdaların çöpe atılarak tüketilemez hale getirilmesini ifade ediyor. Aynı zamanda gereğinden fazla gıda ürünü almak, bu ürünlerin fazlalıktan kaynaklı olarak zamanında tüketilmemesi ve bu sebeple atığa dönüşmesi de gıda israfı olarak değerlendiriliyor.

Gıda İsrafının Sonuçları Nelerdir?

Gıda israfı, sadece gıda atığı oluşturmakla sınırlı değildir. Tüketilebilir gıda ürünlerinin israf edilmesi, beslenme konusundaki problemlerin yanında üretim ve lojistik süreçleriyle ilgili olumsuz sonuçlar da doğurur. Gıda israfının sonuçlarından bazılarına şu örnekleri verebiliriz:

• Küresel boyutta gıda krizi
• Eşit dağılmayan gıda ürünleri nedeniyle doğan beslenme problemleri
• Bölgesel olarak gıdaya erişimde zorluk
• Üretim sürecinde enerji ve iş gücü kaybı
• Lojistik süreçlerinde yakıt kaybı
• Elektrik ve su kaynaklarının boşa harcanması
• Aşırı yüklenme nedeniyle işlenen toprakta verimliliğin azalması
• Tedarik zinciri sürecinde fazladan karbon ayak izi oluşması
• Tüm bunlara bağlı olarak ortaya çıkan maddi kayıplar

Gıda İsrafı Neden Oluşur?

Gıda israfının en etkili nedenleri arasında bireysel tercihler bulunur. Kişisel olarak gıda konusunda verilen yanlış kararlar, gıda israfının temelini oluşturur. Bireysel tercihlerde en büyük etki iste ihtiyaçların yanlış belirlenmesidir. Alışveriş alışkanlığı doğrultusunda ihtiyaç duyulandan daha fazla gıda ürünü alınması, sonrasında önemli ölçüde israf doğurur. Örneğin fazladan alınan her bir ekmek, ertesi gün bayatlar ve hiç tüketilmeden atığa dönüşür. Bu tip çabuk bozulan ürünleri fazla almak yaygın bir israf örneğidir.

Gıda israfının nedenleri arasında gösterebileceğimiz durumlardan bazıları şöyledir:

• İhtiyaçtan fazla gıdanın üretilmesi, dağıtılması ve satın alınması
• Tedarik zincirinin yanlış planlanması
• Üretilen gıdaların nüfusa orantılı bir şekilde dağıtılmaması
• Ürünlerin yanlış yöntemlerle taşınması
• Depolama koşullarının gıdalara uygun olmaması
• Çabuk bozulabilen ürünler için soğutma sistemlerinin sağlanamaması
• Ekonomik altyapının yetersiz olması
• Gıda ve tarım konusunda yanlış politikalar izlenmesi
• Teknolojik donanımların ihtiyaçları karşılamaması

Gıda İsrafının Boyutları

Yapılan araştırmalar, gıda israfının hem ülkemizde hem de küresel anlamda ciddi boyutlara ulaştığını gösteriyor. Birleşmiş Milletler Gıda İsrafı Endeksi Raporu’na göre Türkiye'de yıllık 7.7 milyon ton gıda israf ediliyor. İsraf edilen bu miktar, yaklaşık olarak 30.800 olimpik havuzu doldurmaya yeter.

Gıdaların görünüşlerinin de israfa sebebiyet verdiği, başka bir araştırmada karşımıza çıkıyor. FAO (Gıda ve Tarım Örgütü) tarafından yapılan araştırmaya göre meyve ve sebzelerin neredeyse %30’u, raflara bile gelmeden estetik kaygılar sebebiyle çöpe atılıyor.

Tüketiciler, raflara gelen meyve ve sebzeler arasından da estetik kaygılarla seçim yapıyor. Bu da ürünlerin bir miktarının rafta gereğinden fazla kalarak bozulmasına yol açıyor. Tüm bu etkenler doğrultusunda estetik kaygılar sebebiyle israf edilen gıda miktarı yaklaşık olarak 1.17 milyar tona ulaşmış durumda. Bu miktar ise ortalama 50 milyar kişinin günlük su tüketimine eş değer.

Raflarda bozulanların dışında tabaklara geldikten sonra israf edilen gıdaların oranı da oldukça yüksek. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi verilerine göre toplu tüketim alanlarında tabaklara alınan ekmeğin %24’ü tüketilmiyor ve israf ediliyor.

UNEP (Birleşmiş Milletler Çevre Programı) araştırması, tüketilmeyen gıdalardan kaynaklı %10 civarında karbon emisyonu oluştuğunu söylüyor. Bu veri, gıda israfının doğa ve çevre için de olumsuz sonuçlar doğurabilen bir sorun olduğunu gösteriyor.

Gıda İsrafı Nasıl Önlenir?

Gıda israfını önlemek aslında oldukça basittir. Günlük hayatta kolayca uygulanabilecek birkaç yöntemle gıda israfı kolayca önlenebilir. Yukarıdaki araştırmalardan yola çıktığımızda, sadece meyve ve sebzeleri estetik kaygıyla seçmemek ve ekmek alımını azaltmak bile gıda israfını önemli ölçüde azaltmak için yeterli.

Bireysel olarak gıda israfını önlemek için uygulanabilecek bazı yöntemler şöyle:

• Sadece ihtiyaç duyulan miktarda gıda ürünü satın almak
• Alışverişi aylık değil, haftalık periyotlarla yapmak
• Çabuk bozulabilen ürünleri günlük almak
• Yapılacak yemekleri, hızlı tüketilmesi gereken ürünlere göre seçmek
• Alışverişe bir liste ile gitmek ve ihtiyaç duyulmayan gıdaları almamak
• Gıdaları doğru ortamlarda ve şartlarda muhafaza etmek
• Çabuk tüketilemeyecek kadar çok miktardaki ürünleri turşu yaparak veya kurutarak değerlendirmek
• Meyve ve sebze kabuklarını çöpe atmak yerine kompost yapmak
• Yemek artıklarını buzdolabında saklayarak kısa süre sonra tekrar tüketmek
• Bayat ekmek ve tazeliğini yitirmiş meyveleri pasta gibi tariflerde kullanmak
• Gıda ile birlikte farklı konularda da israfı önlemek için sıfır atık yaklaşımını benimsemek

Bu yöntemlerin yanında gıda israfına karşı başlattığımız “Gıdaya Değer, İsrafa Son Ver” hareketine katılabilir; evde bireysel olarak alışkanlıklarınızı değiştirerek, kurumsal ve ticari hayatta ise iş süreçlerinizi gıda israfını önleyecek şekilde iyileştirerek gıda israfının önüne geçebilirsiniz.

TokenFlex ile Gıdaya Değer, İsrafa Son Ver

TokenFlex olarak gıda israfını önlemek adına hem kullanıcılarımızı ve üye iş yerlerimizi bilinçlendirme hem de çeşitli etkinlikler ve eğitimlerle farkındalık yaratma hedefindeyiz. Bu hedefe giden yolda Gıda Kurtarma Derneği ile yaptığımız iş birliği doğrultusunda “Gıdaya Değer, İsrafa Son Ver” diyoruz.

Her lokmanın bir öyküsü vardır ve bu öykü, tohumdan sofraya uzanan bir serüvendir. Tarladan sofraya uzanan bu yolculuğun, çiftçinin emeği ve toprağın mucizesiyle dolu olduğunu biliyoruz.

Gıdanın bir araya getirici gücü olduğuna inanıyoruz. Sofralarımız, sevdiklerimizle bir araya gelip paylaşmanın ve anıları birlikte oluşturmanın en güzel yeridir. Biriktirdiğimiz bu anılar, yaşamın en değerli hazinelerindendir.

Gıdaya değer vermek ve israfı önlemek; kendimize, başkalarına ve gelecek nesillere saygı göstermenin bir yoludur. Tüketirken de üretirken de dengeli olmayı, israfı önlemeyi ve bu farkındalığı yaymayı görev biliyoruz.

Gıdaya olan bu bakış açımızla daha sürdürülebilir bir dünya inşa etmeye kararlıyız. "Gıdaya Değer, İsrafa Son Ver" diyerek herkesi bu yolculuğa katılmaya davet ediyoruz.