Sıfır Atık Nedir? İşletmelerde Sıfır Atığın Önemi

Son yıllarda küresel ısınma ve iklim değişikliği gibi birçok problem, hem özel hem de resmi kurumların gündeminde. Bu problemlere karşı ortaya çıkan yaklaşımlardan biri ise sıfır atık. Öyle ki Çevre ve Şehircilik Bakanlığı da Sıfır Atık Projesi başlattı ve konuyla ilgili bir yönetmelik yürürlüğe girdi. Bu konuda duyarlılığı olan firmalar ise kurumsal sıfır atık uygulamalarına geçiş yaptı. Biz de sizin için “Sıfır atık nedir, neden önemlidir ve kurumlarda sıfır atığa nasıl geçilir?” gibi sorulara cevap verdik.

Sıfır Atık Nedir?

Sıfır atık, hayatın her alanında mümkün olan en az atığı üretmeye odaklı bir yaklaşımdır. Doğayı, denizleri ve havayı kirleten çeşitli atıkların önlenmesiyle birlikte çevresel sorunların azalacağı yönündeki düşünceler sonucunda ortaya sıfır atık fikri çıkmıştır. Sıfır atığın amaçlarını ise şöyle sıralayabiliriz:

• Ortaya çıkan atık miktarını en aza indirmek
• Kaynakların daha verimli ve bilinçli kullanılmasını sağlamak
• Geri dönüşüm konusundaki hassasiyeti artırmak
• Atıkların geri dönüşüm ve geri kazanım sürecini hızlandırmak
• Etkin atık toplama ve atık ayrıştırma sistemi kurmak
• İsrafı önleyerek maliyet tasarrufu sağlamak
• Çevresel problem risklerini ortadan kaldırmak

Sıfır Atık Projesi Nedir?

Sıfır Atık Projesi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından bu konuda farkındalık yaratmak amacıyla başlatılmış bir projedir. Proje kapsamında kamu kurumlarında sıfır atık uygulamaları hayata geçirildi. Özel kurumlar ise sıfır atık konusunda bilinçlendirildi ve teşvik edildi. Ayrıca sıfır atık konusundaki usul ve esaslar da Sıfır Atık Yönetmeliği kapsamında düzenlenerek yürürlüğe girdi.

Sıfır Atık Neden Önemlidir?

Sıfır atık yaklaşımı, başta iklim değişikliği ve küresel ısınma gibi problemler olmak üzere birçok sorunla savaşma noktasında önem taşıyor. Öncelikle geri dönüşüm konusunda etkili olan sıfır atık fikri, önemli oranda enerji tasarrufuna imkân sağlıyor. Bunun yanında ormanları koruma ve karbon ayak izini azaltma konusunda da oldukça etkilidir.

Sıfır atığın önemini, sağladığı kazançlar üzerinden şu örneklerle açıklayabiliriz:

• 1 ton miktarında atık kâğıt geri dönüştürüldüğünde, 17 ağacın kesilmesi ve 12.400 m3 civarında sera gazının oluşumu engellenir.
• Aynı miktardaki atık kâğıt için gerekli olan 2,4 m3 atık depolama alanına ihtiyaç kalmaz.
• Metal ve plastiğin yeniden üretimi yerine geri dönüştürülmesi tercih edildiğinde %95 oranında enerji tasarrufu sağlanır.
• 1 ton ağırlığında camın geri dönüştürülmesiyle 100 litre petrolden tasarruf edilir.
• Metal atıklar metal, cam atıklar cam ürünlere dönüştürülebilirken plastik atıklar, elyaf ve dolgu malzemesi gibi birçok malzemeye dönüştürülebilir.
• Organik atıkların kompost olarak değerlendirilmesi, toprakları daha verimli hâle getirir.

İşletmelerde Sıfır Atığın Önemi

Sıfır atık konusunda bireyler kadar kurumlar da önem taşır. Çünkü her bir birey, kendi ürettiği atıklarla ilgili sıfır atık yöntemleri uygular. Kurumlar ise hem çalışanları hem de müşterileri düşünüldüğünde çok daha büyük miktarlarda atıklara etki edebilirler. Bu nedenle sıfır atık konusunda şirket, ofis, dükkân, fabrika, işletme gibi kurumsal elemanlar da son derece önemlidir. Dolayısıyla her bir kurum, kendi bünyesinde sıfır atıkla ilgili uygulamalara geçiş yapmalıdır. Peki, kurumlarda sıfır atık için hangi yöntemler uygulanabilir?

Kurumlarda Sıfır Atık İçin Neler Yapılmalıdır?

Bir kurumda sıfır atık yaklaşımını benimsemek için öncelikle temel bir çalışma yapılmalı. Kurumun büyüklüğüne, çalışan sayısına ve atık üretme potansiyeline göre gereklilikler belirlenip sıfır atık yönetim sistemine geçilmeli. Sıfır atık yönetim sistemi dahilinde çalışanlar, ilgili konularda bilinçlendirilmeli ve atık oluşumunun önüne geçebilecek uygulamalar yürürlüğe geçirilmeli.

Şimdi; kurumunuzda, işletmenizde veya ofisinizde uygulayabileceğiniz bazı sıfır atık yöntemlerine yakından bakalım.

Atık Ayrıştırma Uygulamaları

Sıfır atık fikri atıksız bir dünyaya odaklansa da özellikle üretimin dahil olduğu iş süreçlerinde bunu sağlamak zor olabilir. Bu gibi durumlarda ise atık yönetimi öne çıkıyor. Atıkları ayrıştırarak geri dönüşüme katkı sağlamak, sıfır atık sürecine fayda sağlayan bir uygulamadır. Bu konuda siz de kurumunuzda atık ayrıştırma uygulamalarına geçiş yapabilirsiniz. Bunun için atık türüne göre farklı renklerde atık kutuları edinip işletmenin belirli noktalarına yerleştirebilirsiniz.

Bakanlık tarafından belirlenen renk tercihleri şöyledir:

Atık Üretmeyen Ofis Ürünleri

Ofiste kullandığınız ürün ve malzemeleri seçerken dikkatli davranarak da sıfır atık sürecinde katkıda bulunabilirsiniz. Bu konuda kullanım ömrünün uzun olduğu ürünler seçmenizde fayda var. Örneğin yazıcılarda tekrar doldurulabilir kartuşları tercih ederek cihazın uzun süre atık üretmemesini sağlayabilirsiniz. Aynı durum pilli cihazlar için de geçerlidir. Pil gücüne ihtiyaç duyan cihazların şarj edilebilir modellerini tercih etmelisiniz. Böylece pil atığı üretmezsiniz ve enerjiyi de verimli kullanmış olursunuz.

Tek Kullanımlık Malzemelerin Azaltılması

Sıfır atık yaklaşımında tek kullanımlık malzemelerin yeri yoktur. Çünkü bu ürünler bir kere kullanıldıktan sonra doğrudan atık oluşturur. Özellikle temizlik süreçlerinde ve yemekhanelerde tek kullanımlık plastikler ve kâğıtlar sıkça kullanılır. Sıfır atık için bu ürünlerden tamamen vazgeçmeniz gerekir. Bunun için yıkanabilir ve tekrar kullanılabilir bez, önlük, masa örtüsü gibi temizlik malzemelerini tercih etmelisiniz. Yemekhane ve mutfaklarda da plastik çatal, kaşık, bardak gibi ürünleri kesinlikle kullanmamalısınız. Bunların yerine cam ve metal ürünler tercih etmeniz gerekir.

Hijyen açısından bazı ürünlerin tek kullanımlık olması gerekir. Bu ürünlerin en yaygın örnekleri tuvalet kâğıtları ve havlu peçetelerdir. Fakat sıfır atık sürecine katkıda bulunmak istiyorsanız söz konusu ürünlerin geri dönüştürülmüş olmasına dikkat etmelisiniz. Geri dönüştürülmüş tuvalet kâğıtları ve peçeteleri rahatlıkla kullanabilirsiniz.

Daha Az Kâğıt Kullanımı

Sıfır atık uygulamalarında atıklarına en çok dikkat edilmesi gereken malzemelerden biri de kâğıttır. Çünkü kâğıdın üretimi için ağaçların kullanılıyor olması, doğal yaşamı olumsuz etkiler. Bu konuda yapmanız gereken, kâğıt kullanımını minimuma indirmek. Kâğıt kullanımı için çıktıları çift taraflı alabilir, bildiri ve duyurular için kişiye özel baskı yerine duyuru panolarını tercih edebilir, müsvedde kâğıtları not kâğıdı olarak kullanabilirsiniz. Yazışmalar için ise elektronik iletişim kanallarını tercih etmeniz, sıfır atık konusunda faydalı olacaktır.

Dijitalleşme

Dijitalleşme hem kurumsal sürdürülebilirlik hem de sıfır atık için oldukça etkili bir yöntemdir. Çünkü dijitalleşme, başta kâğıt ve plastik olmak üzere birçok malzemenin kullanımını azaltan bir süreçtir. Şirket içi ve şirket dışı yazışmaları kâğıt üzerinde yapmak yerine e-posta ve dijital uygulamaları kullanmak, atık üretimini azalttığı gibi iletişimi de daha hızlı hâle getirir. Bunun için kurumunuzda duyuruları, bildirileri, işle ilgili raporları ve kâğıt gerektiren hemen her işi dijital ortamda yapabilirsiniz.

Dijital ve Plastiksiz Yemek Kartı: TokenFlex

Sıfır atık süreçlerinde en çok dikkat edilen konulardan biri plastiktir. Plastik atıkların doğaya ciddi oranda zarar vermesi, sıfır atık fikrini doğuran önemli detaylardan biridir. Dolayısıyla iş yerinde plastiksiz bir yaşama geçmek, sıfır atık konusunda son derece etkili olur. Kurumunuzda plastiksiz bir sürece geçiş yapmak için ise plastik araçların alternatifine yönelmelisiniz.

Çok sayıda çalışanın bulunduğu iş yerlerinde plastiğe ihtiyaç duyulan konulardan biri de kartlı ödeme araçlarıdır. TokenFlex ise Türkiye’nin tamamen dijital ilk yemek kartı olarak yeni nesil bir ödeme deneyimi sunuyor. TokenFlex’e sahip çalışanlar, restoranlarda ve marketlerde yapacakları gıda harcamalarını mobil uygulama üzerinden temassız bir şekilde ödeyebiliyorlar. Böylece plastik bir kart kullanmayarak doğaya zarar vermiyorlar.

TokenFlex, işveren olarak sizin de işlerinizi kolaylaştırıyor. Çalışanlarınızın yemek bakiyelerini online şekilde yükleyebildiğiniz TokenFlex, dijitalleşme sürecinize de katkı sağlıyor. Tüm bunlara ek olarak yemek desteğinden doğan vergi ve prim muafiyetiniz de devam ediyor.

Kurumunuzda, şirketinizde veya işletmenizde sıfır atık sürecine girmek istiyorsanız plastiksiz ve dijital bir yöntem olan TokenFlex’e hemen başvurun.